Kennistest: Wat weet jij over de zeggenschap van vroeger?
6 vragen over zeggenschap van vroeger
Het thema zeggenschap is actueler dan ooit. Maar ook vroeger stapten verpleegkundigen en verzorgenden naar voren om hun stem te laten horen. Wat weet jij over de emancipatie van ons beroep en onze voorbeelden van vroeger?
6 vragen voor jou:
1. Frederike Meyboom (1871 – 1971) zette zich heel haar leven in voor betere werkomstandigheden van verpleegkundigen. Zij was actief lid van de eerste belangenvereniging ‘Tot bevordering der Belangen van Verplegers en Verpleegsters’. Hoe heette deze kleine, maar zeer luidruchtige vereniging?
- Nederlandse Vereniging voor Verpleegkundigen
- Nederlandsche Bond voor Ziekenverpleging
- Nosokomos
2. In 1956 kreeg de emancipatie van de verpleging en verzorging een flinke boost, omdat de ‘Wet Handelingsonbekwaamheid’ werd afgeschaft. Welke stelling is juist?
- Verpleegkundigen en verzorgenden werkten niet langer onder de ‘verlengde-armconstructie’, maar kregen hun eigen bevoegdheden waarvoor zij ook verantwoordelijk waren.
- Vrouwen hoefden niet langer uit dienst als zij trouwden. Hierdoor bleven zij veel langer werken in de verpleging en verzorging.
- Verpleegkundigen en verzorgenden vielen met deze wet onder het tuchtrecht.
3. Na de Tweede Wereldoorlog kampte Nederland met een groot tekort aan verpleegkundigen. De opleiding tot ziekenverzorgende moest dit oplossen. Bij het afstuderen kregen ziekenverzorgenden een herkenbaar insigne. Wat stond daarop afgebeeld?
- Een uitgestoken hand
- Een wit kruis
- Een witte lelie
4. De studie Verplegingswetenschap werd in 1980 geïntroduceerd. Wie werd benoemd tot de eerste Nederlandse (bijzonder) hoogleraar Verplegingswetenschap?
- Mieke Grypdonck
- Anneke van den Bergh – Braam
- Anna Reynvaan
5. Op 18 november 1988 plaatst verpleegkundige Gaby Breuer een advertentie in de Volkskrant met de woorden: ‘Agenten verdienen weinig, verpleegkundigen nog minder. De tijd is rijp voor actie’. Het luidde een periode van protest in die bekend staat als de Witte Woede. Verpleegkundigen en verzorgenden gingen massaal de straat op om hun onvrede te uiten over de hoge werkdruk, slechte arbeidsomstandigheden en lage salarissen. Welke protestbeweging stond aan de basis van deze acties?
- VVIO
- NU ‘91
- FNV
6. Standing on the shoulders of giants: wie is Anna Reynvaan?
Antwoorden op de vragen
Antwoorden
a. Nederlandse Vereniging voor Verpleegkundigen
b. Nederlandsche Bond voor Ziekenverpleging
c. Nosokomos
Het juiste antwoord was: C
De belangenvereniging waar Frederike Meyboom actief was heette Nosokomos, wat verpleger/verpleegster betekent. De vereniging (waar ook Aletta Jacobs bij was betrokken) zette zich in voor betere arbeidsomstandigheden en een betere beloning. Daarnaast pleitten zij voor een betere en gestandaardiseerde opleiding voor de verpleging. Hoewel ze nooit een groot aantal leden verwierven, op het hoogtepunt zo’n 1100, positioneerde Nosokomos zich als een krachtige en kritische organisatie. In 1928 ging de vereniging op in de Nationale Bond van Verplegenden.
a. Verpleegkundigen en verzorgenden werkten niet langer onder de ‘verlengde-armconstructie’, maar kregen hun eigen bevoegdheden waarvoor zij ook verantwoordelijk waren.
b. Vrouwen hoefden niet langer uit dienst als zij trouwden. Hierdoor bleven zij veel langer werken in de verpleging en verzorging.
c. Verpleegkundigen en verzorgenden vielen met deze wet onder het tuchtrecht.
Het juiste antwoord was: B
Voordat in 1956 de ‘Wet Handelingsonbekwaamheid’ werd afgeschaft, moesten getrouwde vrouwen ontslag nemen. Zo konden zij zich volledig richten op hun gezinstaken. De invoering van deze wet betekende dat verpleegkundigen over het algemeen langer in dienst bleven. Zaken die voorheen minder relevant waren, zoals salaris en loopbaanontwikkeling, werden voor veel vrouwen ineens belangrijker.
a. Een uitgestoken hand
b. Een wit kruis
c. Een witte lelie
Het juiste antwoord was: C
De tweejarige opleiding tot ziekenverzorgende was gericht op het werken met ouderen en chronisch zieken. Bij het behalen van het diploma werd een onderscheidingsteken uitgereikt. Op de voorgrond van dit insigne is een witte lelie te zien, dit staat voor barmhartigheid. Daarnaast zijn ook een roze kruis en een groene rank afgebeeld, deze staan voor het geloof en voor hoop en eeuwig leven.
Bron: https://www.canonverpleegkunde.nl/canon/wet-op-de-ziekenverzorgers-en-ziekenverzorgsters-1965/
a. Mieke Grypdonck
b. Anneke van den Bergh – Braam
c. Anna Reynvaan
Het juiste antwoord was: B
In de jaren ’70 van de vorige eeuw groeide de roep om een universitaire studierichting verplegingswetenschap. De Rijksuniversiteit Limburg (nu Universiteit Maastricht) bood in 1980 als eerste Nederlandse universiteit deze afstudeerrichting aan. Verpleegkundige en sociologe Anneke van den Bergh-Braam werd in 1986 benoemd tot eerste (bijzonder) hoogleraar verplegingswetenschap. Tegenwoordig zijn er 13 hoogleraren verpleegkunde.
a. VVIO
b. AVVV
c. FNV
Het juiste antwoord was: A
Gaby Breuer richtte kort na haar oproep in de Volkskrant de actiegroep Verpleegkundigen en Verzorgenden In Opstand (VVIO) op. De VVIO is de aanjager van de vele demonstraties en ludieke acties van verpleegkundigen en verzorgenden door heel Nederland. Dit bleef bij het publiek en de politiek niet onopgemerkt. Een commissie werd ingesteld om onderzoek te doen naar verbetering van arbeidsomstandigheden, onderwijs en positionering te doen.
Bron: https://www.canonverpleegkunde.nl/canon/verpleegkundigen-in-opstand-1989/
Het juiste antwoord was: B
A was Lientje de Bussy-Kruysse (1858-1937): : In 1889 vertrok ze naar Schotland om de opleiding tot wijkverpleegster te volgen. Terug in Nederland organiseerde ze de wijkverpleging naar Brits model.
Meer lezen? https://www.fni.nl/lientje-de-bussy-kruysse-1858-1937
B was Anna Reynvaan (1844-1920): Als een van de eersten volbracht Reynvaan de verpleegstersopleiding van het Witte Kruis. Zij stond in het Amsterdamse Buitengasthuis (tegenwoordig AMC/Amsterdam UMC) aan de basis voor de eerste gestructureerde cursus voor Ziekenverpleging.
C was Aafke Gesina van Hulst (1868-1930): Is een van de pioniers in de Nederlandse wijkverpleging.
Meer lezen? https://www.fni.nl/aafke-gesina-van-hulst-1868-1930
Verantwoording
Deze test is ontwikkeld door historicus Hugo Schalkwijk, adviseur van het Historisch College FNI (Florence Nightingale Instituut).
Verder lezen?
Bezoek de volgende webpagina's:
- Het Florence Nightingale Instituut opende in 1998 zijn deuren als het Nationaal Museum Verpleging in Verzorging in Angerlo. In 2002 verhuisde het museum naar het Witte Huis in Zetten. Sinds 2014 is het museum, onder de naam Florence Nightingale Instituut (FNI), volledig digitaal. Per januari 2020 is het Florence Nightingale Instituut samengegaan met V&VN onder de naam Historisch College FNI.
Word lid en praat mee!
Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.
