'Bij besmettingen en uitbraak: meer testen en preventief gebruik PBM'

Kunnen mensen die wel besmet zijn, maar nog geen klachten hebben bijdragen aan de verspreiding van het virus in verpleeghuizen? Ja, zo blijkt uit onderzoek door het Amsterdam UMC van Bianca Buurman, hoogleraar ouderenzorg en haar collega Cees. Buurman en haar collega’s adviseren bij een oplopend aantal besmettingen en bij een uitbraak in de omgeving van een verpleeghuis, vaker preventief medewerkers en bewoners te testen én het preventief gebruik van PBM door medewerkers en bezoekers. V&VN voorzitter Gerton Heyne: “Dit onderzoek bevestigt wat verpleegkundigen en verzorgenden dit voorjaar al vermoedden”.

In het onderzochte verpleeghuis bleek dat een groot deel van de positief geteste bewoners géén corona-symptomen vertoonde. Zo zijn de typische klachten zoals hoesten, benauwdheid, verkoudheid bekend, maar blijkt het lastiger om de atypische verschijnselen zoals vermoeidheid, maag- en darmklachten, geur- en smaakverlies, te herkennen. Daarnaast nam het risico op verdere verspreiding toe, omdat bewoners met dementie de instructies om verspreiding te voorkomen niet altijd goed begrijpen of opvolgen. Ook hebben zorgmedewerkers soms moeite om (milde) klachten bij zichzelf te herkennen, waardoor zij met klachten doorwerken.

Bij uitbraak in omgeving van verpleeghuis wekelijks testen van bewoners en medewerkers

Buurman en haar collega’s adviseren om de maatregelen aan te scherpen. Bij een oplopend aantal besmettingen in de omgeving van het verpleeghuis, dit is fase oranje, zijn maatregelen nodig die voorkomen dat het virus het verpleeghuis binnenkomt. Dan is het advies: mondkapjes voor bezoek, reguleren van bezoek, PBM voor zorgmedewerkers en quarantaine voor nieuwe bewoners of bewoners die terugkomen na ziekenhuisopnames. Bij een uitbraak in de omgeving van het verpleeghuis, dit is fase rood, moet alles gericht zijn op het indammen van de infectie. Dan is het advies: wekelijks testen van (‘negatieve’) bewoners en medewerkers (ook zonder klachten) en isoleren en groeperen van zieke bewoners. Verder adviseren Buurman en haar collega’s om de tijd tussen testen en de uitslag te verkorten, zodat kwetsbare bewoners niet lang hoeven te wachten (korter dan 24 uur). Ook moet er meer scholing komen voor zorgpersoneel zodat klachten sneller herkend worden.

Onderzoek bevestigt eerdere zorgen van verpleegkundigen en verzorgenden

Op het V&VN meldpunt maakten honderden verpleegkundigen en verzorgenden zich begin dit jaar grote zorgen over het tekort aan testen én aan beschermende middelen, en over de richtlijnen van het RIVM die een zeer terughoudend gebruik van beschermende middelen voorschreven. “We hebben te horen gekregen dat er geen beschermende materialen te verkrijgen zijn. We worden geacht zorg te leveren, maar dit is mogelijk onveilig voor zorgverlener en zorgvrager.”

“Destijds was er geen wetenschappelijk onderzoek om deze zorgen te ondersteunen. Dat is er nu wél en dat bevestigt het gevoel dat verpleegkundigen en verzorgenden destijds al hadden. Zij zagen waar de tekorten en de richtlijnen in de praktijk toe leidden. Laat de les zijn, ook voor RIVM en VWS: wacht niet met maatregelen tot je ze wetenschappelijk onomstotelijk kunt bewijzen. En luister naar de mensen die in de praktijk zorg leveren,” aldus Gerton Heyne.

“Wekelijks testen zorgt voor dilemma bij bewoners met dementie”

Marita de Kleijne, voorzitter van het platform V&VN Verzorgenden: “De uitkomsten zijn voor mij en mijn collega’s geen verrassing. Sneller en vaker testen van bewoners brengt wel een dilemma met zich mee. Wekelijks testen kan heel ingrijpend zijn voor mensen met dementie. Het is voor hen niet te begrijpen wat er moet gebeuren. Waarom moet er getest worden? Wat is testen? Daarna moeten ze wachten op de testuitslag en krijgen ze mogelijk te horen dat ze op hun kamer moeten blijven zitten. Allemaal dingen die voor onzekerheid en angst zorgen. Maar het alternatief; isolatie, geen bezoek en vaste zorgmedewerkers die continue in beschermde kleding lopen, is óók niet te begrijpen. We hebben afgelopen maanden gezien hoe heftig dat was voor bewoners. Juist bij deze doelgroep is contact zo belangrijk!

Het zou daarom heel goed zijn als het testen gedaan kan worden door medewerkers die hierin heel bekwaam zijn, zodat bewoners zo min mogelijk last hiervan hebben. Ook is het prettig voor de bewoners als dit gebeurt door verzorgenden die voor de bewoner vertrouwd zijn. Of dat de vaste verpleegkundige of verzorgende bij het testen aanwezig is. Alles om te voorkomen dat bewoners angstig worden en opnieuw heel eenzaam zijn.”