Sterven voor gevorderden

De man is pas 51 jaar oud. Zijn leven is tot nu toe niet mals geweest. Maar uit de narigheid ontstonden wel zijn oogappels, nu in de bloei van hun jonge leven. Het noodlot is er op een gewone doordeweekse dag. Een massale bloeding in zijn hoofd. In één klap is de toekomst weggevaagd. 'Een infauste prognose', schrijft de neuroloog in het dossier. De druk in zijn hoofd loopt op: de dood is in zicht. Hij zal nooit meer met zijn kinderen kunnen praten. Nooit meer een 'ik hou van jou', een grapje of een kus. 

Als verpleegkundig specialist palliatieve zorg word ik gevraagd om de patiënt, zijn familie, maar ook betrokken zorgverleners te ondersteunen in het laatste stuk van dit leven. Ik voel me machteloos. Dit sterven - ook voor mij als doorgewinterde stervensbegeleider - raakt me diep. Ik voel de onmacht van deze jonge kinderen en de intensiteit van hun angst. 

Er is narigheid wanneer de middag op zijn einde loopt. Een snurkende ademhaling wordt afgewisseld door indrukwekkend gekreun. De man is erg onrustig. Zijn armen zoekend naar knuffels die niet meer zullen volgen. De kinderen lopen over. Er gebeurt te veel. Ze durven niet meer naar binnen, niet meer naar vader toe.

Dit is sterven voor gevorderden, niet geschikt voor kinderen. Zo mag dit afscheid niet zijn. Hoe dramatischer het sterven verloopt, hoe groter de wond die de kinderen de rest van hun leven meedragen. Bij elk sterven wat zij in hun leven gaan meemaken, zullen de rauwe herinneringen aan deze dag weer naar boven komen. Hier is mijn rol, aanwezigheid en expertise van belang. Hier kan ik verschil maken, voor nu maar ook voor later.

Pijn en rustgevende medicatie worden voorgeschreven en gegeven. Ik geef uitleg aan de kinderen en stel hen gerust. Ik praat met mijn collega's over hoe dit sterven indruk op hen maakt. Ik ben er. 

Na een kwartier is de stilte oorverdovend. Rustig gesnurk, zoals zij dat van hun vader kennen, wordt afgewisseld met een kalme ademhaling. De zon is inmiddels onder, de kaarsen staan aan. Kalmte is er. Bij de man én bij zijn kinderen. Knuffels en zoenen. Foto’s worden gemaakt om dit moment vast te leggen. Herinneringen maken voor de toekomst. Een afscheid.