Alleen met zijn hondje in een vervuild huis

Toen ik als wijkverpleegkundige voor het eerst bij meneer Bogers* op huisbezoek ging, trof ik een tachtigjarige man aan in een zeer vervuilde omgeving. Zijn hondje plaste meerdere keren per dag bij de voordeur tegen de muur aan. De stank was niet te harden. Ook was de hondenbench ernstig vervuild en lagen er oude etensresten in het hok. Ongedierte leek daarvan mee te eten.

Meneer Bogers heeft diverse gezondheidsproblemen en een verstandelijke beperking. Zijn ontwikkelingsleeftijd is tussen acht en twaalf jaar. Hij is laaggeletterd en zwaarlijvig. Het gezin waarin hij is opgegroeid, bestaat uit meerdere kinderen. Bijna allemaal zijn ze verstandelijk beperkt. Meneer heeft een incestueus verleden, incest was ‘normaal’ in het gezin. Jaren is dit verleden ‘onder de pet’ gehouden, zoals wel vaker gebeurt in een kleine woongemeenschap: ons kent ons, wij zorgen voor elkaar en lossen dit zelf op. We willen geen pottenkijkers en hebben niemand van buitenaf nodig.

Meneer is getrouwd geweest, maar zijn echtgenote overleed na enkele jaren huwelijk. Nu woont hij in de ‘grote stad’. In zijn huisje staan veel spullen en overal ligt kleding. Kleren die hij van allerlei mensen kreeg en mee naar huis nam. Ook al krijgt meneer huishoudelijke ondersteuning, hij is niet in staat om zijn woning schoon te houden.

Na talloze klachten van buurtbewoners over de vervuilde woning en directe omgeving is meneer Bogers bekend bij verschillende instanties. Mijn collega’s en ik overleggen regelmatig over zijn situatie. We besluiten een plan van aanpak te maken om de vervuilde woning op te ruimen. Ook vragen we binnen de Wet Langdurige zorg een volledig pakket thuis (WLZ-VPT) aan, dat wordt toegekend. Meneer heeft geen opnamewens. We gaan ook in overleg met collega's die willen helpen om voor meneer een schone en leefbare omgeving te creëren, zodat hij in zijn huisje kan blijven wonen. Ze zien het als een uitdaging om dat te doen vanuit het VPT.

Het ruikt nu beter binnen

Enkele weken later is het huisje zichtbaar opgeknapt. Het hondje gaat nu geregeld naar buiten om zijn behoefte te doen. Het ruikt dus een stuk beter binnen. Meneer is erg blij dat we hem hebben geholpen met opruimen. Maar dan komt meneer op een dag ten val tijdens het uitlaten van zijn hondje. Hij moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Na korte tijd in het ziekenhuis overlijdt hij.

Het verhaal van meneer Bogers is een van de vele voorbeelden van cliënten die om diverse redenen in een achterstandspositie verkeren en daardoor vaak een slechtere gezondheid hebben. In de afgelopen jaren zijn de gezondheidsverschillen met cliënten die het beter hebben getroffen zichtbaar toegenomen. Dit komt onder andere doordat meer dan vroeger bepaalde zaken nu wél naar buiten komen.

Samenwerking koesteren

Voorheen hadden mensen een groter netwerk, buren hielpen elkaar met grote regelmaat, de kinderen woonden in hetzelfde dorp of in een naastgelegen dorp of stad. Tegelijkertijd werden bepaalde zaken stilgehouden. Wie niet goed kon leren, ging niet altijd naar speciaal onderwijs en instanties ‘bemoeiden’ zich niet altijd met gezinnen in een achterstandspositie.

Ik merk dat zorgorganisaties, gemeenten, woningbouwcorporaties en het sociaal domein inmiddels gelukkig steeds meer samenwerken. We moeten deze samenwerking koesteren. Want alleen zo kunnen we proberen om gezondheidsverschillen in Nederland kleiner te maken en ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen veilig thuis kunnen blijven wonen.

*Meneer Bogers is niet zijn echte naam.