V&VN Magazine: Ouder

“Op oudere leeftijd instromen in de zorg pakt voor mij prima uit”, zegt Jolanda Coppens-Zwetsloot (58). Ze brengt levenservaring mee en dat helpt haar als verzorgende IG bij het werken met cliënten met een verstandelijke beperking. Jolanda staat op de cover van een nieuwe editie van V&VN Magazine, dat gaat over vergrijzing en ouder worden. 

Aan de ene kant worden (chronisch) patiënten en bepaalde groepen cliënten, zoals hiv-patiënten, steeds ouder en wonen zij steeds langer thuis. Hoe moeten we de zorg daarop voorbereiden? Hoe bewaak je de kwaliteit van leven van ouderen? Aan de andere kant gaat een groot aantal zorgprofessionals de komende jaren met pensioen. Wat betekent dit voor de zorgsector en de uitoefening van het vak? En hoe blijf je tot je pensioen op een prettige manier aan het werk? Lees de verhalen van verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten en hun visie op de toekomst. 

In dit nummer: 

‘We moeten naar een dementievriendelijke maatschappij’ 

In 2040 telt Nederland naar verwachting een half miljoen mensen met dementie. Verpleegkundige en student Zorgethiek en beleid Teun Toebes (23), voorzitter van de V&VN-afdeling Dementieverpleegkundigen Gerben Jansen (50), verzorgende IG Angelique Hol (38) en bijzonder hoogleraar Robbert Gobbens (59) zijn het met elkaar eens: de ziekte dementie vraagt om een maatschappelijke benadering. “Weet jij wat je moet doen als iemand aan het ‘dwalen’ is?” 

Ouder worden in cijfers 

Nederland vergrijst. Wat betekent dat in aantallen en waar moeten we rekening mee houden? Belangrijke feiten en cijfers op een rij. 

'Als het aan mij ligt, ga ik nooit met pensioen’ 

Ook in de ggz, in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en die voor hiv-patiënten zien we dat mensen steeds ouder worden. Voor zorgverleners Nienke Langebeek, Marijke Boomsma en Paulien Tazelaar maakt dat hun werk extra boeiend.

-> Nienke: "Hiv-patiënten krijgen eerder ouderdomskwalen dan de gemiddelde Nederlander."

-> Marijke: "Vaak is er bij de oudere cliënten sprake van een combina­tie van meerdere psychiatrische aandoeningen."

-> Paulien: "Mijn cliënten hebben baat bij mensen om zich heen die ze kennen en vertrouwen."

Heel veel pillen

Verpleegkundige en hoofddocent Farmakunde Nienke Dijkstra (33) onderzocht hoe in de wijkverpleging wordt omgegaan met voorgeschreven medicatie bij comorbiditeit onder thuiswonende ouderen en de rol daarbij van verpleegkundigen. “De hoeveelheid medicijnen op zich kan een reden zijn om in gesprek te gaan met de patiënt.”

‘Wijkgerichte preventie vermindert de zorgvraag’ 

Door vroegtijdig te signaleren, kun je voorkomen dat ouderen vereenzamen, ondervoed raken of te weinig bewegen. Wijkverpleegkundigen Marjolein van Houten (43) en Nadine Smits (30) willen heel Nederland enthousiasmeren voor wijkgerichte preventie. “Je kijkt naar wat de patiënt zélf als probleem inbrengt.”

Mindfulness: meer overzicht en rust

Diabetesverpleegkundige Gillian Kreugel (66) gaf tot haar pensionering eind november ook mindfulnesstrainingen aan collega’s in het Universitair Medisch Centrum Groningen, onder wie verpleegkundigen. “De training kan mensen leren eerder hun grens te voelen en ‘nee’ te zeggen.” 

Vrouw met een missie 

Kitty Verbeek (1919-2007) was een van de belangrijkste grondleggers van de hoger beroepsopleiding voor verpleegkundigen, die volgens haar moesten worden opgeleid tot kritische zorgprofessionals. Ze was ook wereldwijd een emancipator van het vak psychiatrisch verpleegkundige. Tot op hoge leeftijd bleef Verbeek een rolmodel en haar kennis en ervaring inzetten. 

‘Voer een sociale dienstplicht in’ 

“Een persoon die vergrijst wordt eigenlijk kleurrijker”, vindt Anneke Kooij (53). Ze was ruim dertig jaar verzorgende IG en maakt nu het verschil door zelfsturende wijkteams op te zetten voor de zorg van ouderen met dementie. “We moeten weer een sociale gemeenschap worden. Terug naar het nabuurschap.”

Wat weet jij van een delier?

Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist kun je soms te maken krijgen met een plots hevig verwarde patiënt. Moet je direct stoppen met uitlokkende medicatie? Schakel je direct een arts in voor een diagnose? Ken jij de antwoorden? Doe de test!

'Meer communiceren is hard nodig’

Het lijkt zo logisch, maar uit onderzoek van verpleegkundige Frank Verbeek (32) blijkt dat verzorgenden en verpleegkundigen lang niet altijd hun kennis delen met collega’s of op de hoogte zijn van ieders kwaliteiten, taken en verantwoordelijkheden. “Door personeelstekort en tijdsdruk is het extra belangrijk om stil te staan bij de samenwerking.”