'Vaccinatiedwang? Niet doen!'

Minister Hugo de Jonge van VWS wil werkgevers in de zorg toestaan de vaccinatiestatus van hun medewerkers te registreren. Een paardenmiddel dat weinig bijdraagt aan de veiligheid, maar wel kan leiden tot nóg grotere uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden, constateert V&VN-voorzitter Bianca Buurman. Zorgverleners zijn beroepsmatig gewend om hun patiënten en zichzelf te beschermen tegen infecties. Waarom dan toch dat wantrouwen van de minister?

"Elke verpleegkundige en verzorgende is gebonden aan onze beroepscode. Artikel 1 daarvan luidt dat je je beroep uitoefent met het oog op het welzijn en de gezondheid van de patiënt. Dat betekent dat je altijd je patiënten beschermt, en ervoor zorgt dat zij geen schade oplopen. Dat heet professionele verantwoordelijkheid. Waarom zou de minister daar niet op vertrouwen?

Het te grabbel gooien van de privacy van zorgprofessionals is onverstandig. Het leidt tot onnodige polarisering. Terwijl we in de praktijk zien dat niet dwang, maar goede én gerichte voorlichting tot een hoge vaccinatiegraad in de zorg heeft geleid. Ook het hoofd van de gedragsunit van het RIVM zegt: als je mensen die nog niet gevaccineerd zijn in de hoek zet, vergroot je alleen de weerstand. Zet daarom in op gerichte voorlichting om de vaccinatiegraad te verhogen en vertrouw op onze professionele verantwoordelijkheid. Precies zoals de ziekenhuizen dat doen.

Voorzorgsmaatregelen

Helaas kun je ook ná vaccinatie anderen besmetten. Het risico is weliswaar kleiner, maar niet nul. Heel praktisch: of je nu gevaccineerd bent of niet, je moet altijd je voorzorgsmaatregelen nemen. Denk aan handen wassen, afstand houden of het gebruik van goede mondneusmaskers binnen de 1,5 meter. Het is onverstandig om de indruk te wekken dat je geen maatregelen in acht moet nemen omdat je gevaccineerd bent. Het is veel belangrijker dat werkgevers ervoor zorgen dat alle verpleegkundigen en verzorgenden toegang hebben tot voldoende beschermingsmiddelen.

Het registratieplan roept de vraag op of de minister weet wat er in de zorg aan de hand is. Verpleegkundigen en verzorgenden en hun collega’s zitten aan hun taks. De uitstroom is hoog en de vertrekwens groter dan ooit. Het verzuim heeft historisch hoge cijfers bereikt, rapporteerde het CBS eerder deze week. En dan moet het uitsluiten van niet-gevaccineerde medewerkers het makkelijker maken om de roosters rond te krijgen, zoals De Jonge stelt?

Registratie brengt ons weer een stap dichterbij vaccinatiedwang. Willen we Engeland achterna? Daar heeft een andere dwingende maatregel - verplichte vaccinatie  - onder zorgmedewerkers zoals verwacht tot een grotere uitstroom geleid.

Hoge werkdruk

Verpleegkundigen en verzorgenden werken zich het schompes in het belang van hun patiënten. Voor een loon dat niet in verhouding staat tot de zwaarte en de verantwoordelijkheid van hun werk. Al jaren zijn er te weinig collega’s en is de werkdruk te hoog.

Het huidige kabinet, met minister De Jonge voorop, heeft daar weinig tot niets aan gedaan. De grote uitstroom is op zijn beloop gelaten, de roep om meer waardering, zeggenschap en opleidingsmogelijkheden niet beantwoord. De loonkloof werd pas erkend toen het zoveelste rapport (SER) verscheen dat adviseerde fors te investeren in verpleegkundigen en verzorgenden. Iets voor een volgend kabinet om op te pakken, zegt De Jonge.

Permanente zorgcrisis

De prijs van dit stelselmatig de ogen sluiten voor de praktijk van de zorg? Een permanente zorgcrisis: met te weinig mensen zorg moeten bieden aan steeds zwaardere patiënten. De rek is er uit. Ik houd mijn hart vast nu we gaan versoepelen, hoe fijn alle versoepelingen op zich ook zijn. Het is een groot risico nu we door de personeelstekorten toch al afstevenen op langere wachtlijsten, kariger zorg, én nog overwerktere verpleegkundigen en verzorgenden.

De noodzakelijke investeringen in verpleegkundigen en verzorgenden op de lange baan schuiven, maar ondertussen wel tornen aan hun privacy? Dan heb je je prioriteiten echt niet op orde. Het land is toe aan een nieuw kabinet, en de zorg aan verstandiger keuzes."