Wantrouwen

Het motregent als ik mijn fiets voor de eerste keer op zijn oprit zet. Vergeelde gordijnen hangen voor de ramen, omlijst door rotte kozijnen. Naast de achterdeur staan potten en bekers gevuld met iets wat ik niet thuis kan brengen. 'Entree via achterdeur', staat op het plankaartje.

Ik klop op de achterdeur en ga naar binnen, het rokerige halletje door naar de schaars verlichte keuken. Daar zit hij aan de keukentafel. Voorovergebogen, haren voor het gezicht. "Een nieuwe. Judas! je bent laat", bijt hij me toe terwijl hij zijn sigaret uitdrukt in de overvolle asbak. Een moeilijke start. Ik merk dat ik op mijn tenen loop, bang om iets verkeerd te doen of te zeggen. Bang om irritatie op te roepen. Hij wantrouwt mij, vindt het verdacht dat ik er ben: “allemaal smoesjes”.

In de woonkamer zie ik een vriendelijke, levenslustige man vanuit de fotolijstjes de kamer inkijken. Het is de man die hij ooit geweest is. Wat is hier gebeurd, wat heeft deze verandering veroorzaakt, hoe kan de achterdochtige man in de keuken dezelfde zijn als de man op de foto?

In de periode die volgt bezoek ik hem vaker. Soms mag ik zorg verlenen, soms niet. Soms scheldt hij, iedere keer snauwt hij. Samen met het wantrouwen dat hij uit ten aanzien van wijkverpleging, huisarts en apotheker, groeien zijn lichamelijke klachten en de verzameling bekertjes. Hij weet zeker dat we hem willen vergiftigen, de inhoud van de bekertjes is het bewijs. Medicatie neemt hij niet meer, hij komt zijn bed niet meer uit. We zien het met de dag slechter met hem gaan.

Collega’s vertellen dat hij de begeleider vanuit psychiatrie er jaren geleden uitgezet heeft. Hij wilde geen begeleiding meer. Zorg vanuit de psychiatrie is toen gestopt. Zijn kinderen, huisarts, apotheker en wij, met zijn allen komen we niet verder. We voelen ons machteloos, lijken het tij niet te kunnen keren.

Ik maak een afspraak voor een gezamenlijk overleg in de praktijk van de huisarts, waarbij ik hem, een van zijn kinderen en een medewerker van het sociaal team (gemeente) uitnodig. Het is een ingewikkeld gesprek. Hij uit regelmatig zijn wantrouwen. Hij wordt ook uitgenodigd te zeggen wat hij belangrijk vindt. Na flink doorvragen geeft hij antwoord. Ja, hij merkt dat er vreemde dingen rondom hem gebeuren. Nee, hij vertrouwt ons niet. Ja, wij moeten blijven komen. Hij ziet wel dat wel allemaal ons best doen voor hem, dat is verdacht! Nee, hij wil niet meer opgenomen worden op psychiatrie, hij wil echt in zijn eigen huis, op zijn eigen plek, blijven wonen. Dit is een ingang. Samen met hem borduren we voort op wat ervoor nodig is om dit voor elkaar te krijgen. Hij staat psychiatrische thuisbegeleiding toe. Onze benadering wordt afgestemd met de thuisbegeleider. Regelmatig hebben we contact met de thuisbegeleider, we kijken hoe we optimaal gebruik kunnen maken van elkaars kennis en vak.

We zien kleine successen, hij komt zijn bed weer uit, accepteert de zorg die hij nodig heeft. Hij begint ook weer zelf dingen te doen. Samen met zijn klachten verdwijnen de bekertjes. Soms snauwt hij nog, af en toe informeert hij zelfs hoe het buiten is of hoe het met ons gaat. Een buitenstaander zal denken dat er bij hem zoveel meer nodig is. Dat klopt. Maar met zijn allen is, stapje voor stapje, al zoveel bereikt. In zijn tempo, binnen zijn mogelijkheden, passend bij zijn situatie.

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.